Een locatiemanager van een woon-zorg instantie was onderdeel van een groep managers die een training Paard als Spiegel van hun leidinggevende moest volgen en geen zin had om te luisteren. Ik gaf hen die training. Deze manager kwam er ronduit voor uit dat deze trainingsdag zonde van zijn tijd zou zijn en zei: ‘Ferdinand, ik denk hier vandaag niks te leren. Ik ben bijna zestig jaar en heb veel meegemaakt. Daarom ben ik meteen maar eerlijk: deze trainingen zijn tijd- en geldverspilling. Ik had echter geen keus, ik moest mee vandaag. Hier ben ik dus niet van harte en ik zal de hele dag kritisch zijn’. Ik oordeelde niet over zijn houding en mening en gaf hem de ruimte zichzelf te zijn. Als hij van zichzelf het liefst kritisch is, dan mocht hij dat uiteraard ook op deze dag zijn. Vroeger probeerde ik zo iemand meteen vanaf het begin te overtuigen van mijn gelijk dat het toch echt geweldig zou zijn zo’n trainingsdag. En zou ik meteen alle leerdoelen hebben genoemd. En alle fantastische ervaringen van mensen tijdens mijn training. Alles om hem meteen maar te overtuigen. Gelukkig heb ik dat afgeleerd, want iemand op zo’n moment proberen te overtuigen heeft een grote kans van mislukken.
Als iemand overtuigd is van zijn eigen gelijk, luistert hij waarschijnlijk niet naar jou
Diegene is al zo overtuigd van zijn eigen gelijk dat hij jouw woorden helemaal niet wil horen. En wil hij ze wel horen, dan wil hij ze niet geloven. Op dat moment is elk overtuigingswoord overbodig en kan zelfs averechts werken en de hele sfeer van zo’n dag negatief beïnvloeden.
Daarom heb ik het ook anders aangepakt. Ik zei: ‘Bedankt voor jouw reactie, prima dat je jouw mening alvast uit. Doe vandaag je ding, geniet er vooral van en weet dat je van mij vandaag niet mee hoeft te doen. Je mag vandaag leren, maar dat hoeft niet. Het is aan jou’.
Vervolgens heb ik zonder in de weerstand te schieten de training gegeven aan het team. Ik heb de man noch genegeerd noch extra aandacht gegeven om hem uit de weerstand te halen en te overtuigen. Hij zag aan zijn collega’s wat de training met hen deed en luisterde ondertussen ‘uiteraard’ aandachtig mee. Want ondanks zijn erg kritische houding was hij toch wel een beetje nieuwsgierig.
Toch gebeurde er wat met hem en ging echt luisteren
Het leuke was dat hij gedurende de dag steeds geïnteresseerder raakte. Er gebeurde wat met hem. Aan het eind van de dag zei hij ten overstaan van het hele team: ‘Ik ben kritisch en negatief aan deze dag begonnen, maar ik moet eerlijk zijn: dit is de eerste training waar ik iets van heb geleerd. En wat nog ‘erger’ is, ik heb iets over mijzelf geleerd’.
De woon-zorg manager had zich gedurende de trainingsmomenten gerealiseerd hoezeer hij was tekortgeschoten naar de mensen op de werkvloer. ‘Ik ben al die jaren te dominant geweest en heb veel te weinig aandacht voor de medewerkers gehad. Dank je wel Ferdinand dat je me dit hebt laten inzien. Hier ga ik absoluut mee aan de slag, dit wil ik echt veranderen.’
Iemand zichzelf laten zijn zonder sarcastisch te worden
Zo kreeg ik iemand die in de weerstand zat en erg kritisch was toch mee in mijn verhaal, in mijn training. Doordat ik hem in zijn waarde liet met zijn kritiek aan het begin van de dag. Ik ging niet aan hem trekken om hem maar te overtuigen, maar liet hem zijn wie hij was. Zonder daar kritisch of sarcastisch over te zijn naar hem en zijn collega’s.
Ik accepteerde het zonder er voorwaarden aan te stellen. Hij heeft ook recht op zijn eigen mening en eigen oordeel. Doordat ik hem niet onder druk zette, kreeg hij de rust en de ruimte om aandacht te geven aan wat er daadwerkelijk tijdens zo’n trainingsdag gebeurt. Gedurende de dag raakte hij toch geboeid door de materie.
Zo creëer je dus motivatie bij anderen om jou te volgen, jouw mening, jouw leiding, jouw beleidsplan, jouw training. Als je te opdringerig bent, dan is zo’n persoon daarna alleen maar bezig zichzelf te verdedigen. En daardoor is het voor hem niet meer mogelijk objectief naar de informatie te luisteren en de informatie objectief op te nemen. Hij sluit zich af. Dat is natuurlijk het laatste wat je wilt bereiken! Luisteren is voor veel mensen moeilijk. Je gedachten dwalen tijdens het luisteren snel af. Je gaat met de ontvangen informatie in je eigen hoofd ermee aan de haal.
Inzicht via het Paard als Spiegel
De betreffende woonzorgmanager uit dit verhaal had tijdens de training geluisterd zonder zich te hoeven verdedigen en had de informatie goed binnengekregen. Het was gelukt hem inzicht te geven in zijn stijl van leiding geven. Dankzij het paard in de ring, dat zijn gedrag en dat van zijn collega’s had gespiegeld en waarbij zijn dominantie als leidinggevende duidelijk naar voren was gekomen.
De praktische insteek van mijn trainingsmethode met het Paard als Spiegel had hem meer geraakt dan al zijn theoretische managersopleidingen en cursussen uit het verleden. Hier kwam de essentie van deze effectieve trainingsmethode naar voren. Mensen zelf laten ervaren hoe hun gedrag overkomt. Door een paard te gebruiken dat objectief en intuïtief reageert. Anders leren leren luisteren naar je medewerker of collega is een kunst.
