Non-verbale communicatie, zoals gebaren, gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal, is een belangrijk onderdeel van effectief leidinggeven. Door non-verbale communicatie te gebruiken kunnen managers en leidinggevenden hun boodschap duidelijker overbrengen, de atmosfeer verbeteren en beter contact maken met hun teamleden. In dit artikel lees je tips voor het toepassen van non-verbale communicatie als leidinggevende.
Communiceren doen we altijd. Ook als we niet met elkaar praten of onze handen gebruiken.
Ook onze ogen of lichaamshouding maakt communicatie mogelijk. Bijvoorbeeld door de manier waarop we staan, maar ook door onze gezichtsuitdrukking en manier van oogcontact. We geven continu signalen af die door anderen worden opgevangen.
Een onderzoek wijst zelfs uit dat ruim 50% van de communicatie wordt overgebracht zonder te praten. Non-verbale communicatie is dus cruciaal voor hoe onze woorden worden begrepen door anderen. Dit betekent ook dat deze vorm van communicatie onze professionele relaties kan verbeteren. Binnen het leiderschap is het dus belangrijk om de signalen van anderen te begrijpen. Daardoor kun je er zelf effectief gebruik van maken. Maar wat is non-verbale communicatie eigenlijk en hoe pas je dit toe als leidinggevende?
De definitie van non-verbale communicatie
Non-verbale communicatie is de oudste vorm van communicatie. Tijdens het begin van de beschaving bestond de gesproken taal zoals we die nu kennen nog niet. Mensen gebruikten geluiden en lichaamstaal om te kunnen communiceren met elkaar. Niet elke vorm van non-verbale communicatie wordt bewust toegepast. Denk maar eens aan transpireren of rood worden. Zelfs de geur van ons lichaam kan signalen uitzenden naar anderen. Toch zijn er nog meer manieren waarop je zonder te praten kunt communiceren met je omgeving.
De verschillende vormen van non-verbale communicatie
Gebaren
We gebruiken handbewegingen om onze woorden extra te benadrukken. Ook kunnen we een defensieve houding of juist openheid overbrengen met gebaren. De binnenzijde van je handen laten zien is een teken van openheid. Iemand benaderen met een uitgestrekte hand duidt op zelfverzekerdheid. Onverschillig of geen mening? Dan haal je vaak je schouders op.
Oogcontact
Oogcontact hebben of houden, heeft ontzettend veel effect op jouw omgeving of degene met wie je in gesprek bent. Een gebrek aan oogcontact of het vermijden daarvan, kan duiden op een onzeker gevoel, beschaamdheid of desinteresse. Maar, ook een intens en langdurig oogcontact kan als een onprettig manier van non-verbale communicatie worden ervaren.
Lichaamstaal
De manier waarop we bewegen, zitten of staan zegt veel over wie we zijn. Ferme en lange passen zijn gerelateerd aan vertrouwen en durf. Bijvoorbeeld in en situatie of in jezelf. Door te communiceren via onze lichaamstaal kun je een ander ook afwijzen of juist aantrekken. Bijvoorbeeld door je bovenlichaam naar iemand toe of juist van iemand af te draaien.
Welke rol speelt non-verbale communicatie op de werkvloer?
Non-verbale communicatie beïnvloedt de sociale interacties op ontzettend veel verschillende manieren. Veel signalen brengen we onbewust over. Ze zijn niet beïnvloedt en geven een betrouwbaar beeld over hoe we ons voelen. Dat geldt natuurlijk ook voor de signalen die jij onbewust overbrengt. Dit begrijpen is belangrijk. Zeker binnen het leiderschap of een leidinggevende functie. Als je weet hoe gezichtsuitdrukkingen andere mensen kunnen beïnvloeden, kun je anderen beter overtuigen. Als je de signalen op de juiste manier toepast, kunnen ze bijvoorbeeld in je voordeel werken tijdens een onderhandeling.
Wanneer je als leidinggevende de non-verbale signalen van anderen op de juiste manier kunt interpreteren, vertelt dit je veel over zijn gemoedstoestand en zijn bedoelingen. Bijvoorbeeld door te kijken naar zijn of haar zithouding, de handgebaren of het oogcontact.
Mensen zijn sneller bereid om iemand te vertrouwen als de woorden en de non-verbale communicatie met elkaar overeenkomen. De signalen worden als positief geïnterpreteerd.
Als de non-verbale signalen niet overeenkomen, wordt er sneller getwijfeld aan de betrouwbaarheid. Als je dit begrijpt, kun je non-verbale communicatie toepassen om:
- Meer zelfvertrouwen uit te stralen
- Jouw woorden kracht bij te zetten
- De steun te krijgen die je nodig hebt
- Vertrouwen wekken
Als je als leidinggevende een teamlid aanspreekt op zijn goede werk, kun je de communicatie extra kracht bijzetten door hem of haar een hand te geven. Als je een presentatie geeft, kun je jouw gezichtsuitdrukkingen en gebaren gebruiken om de boodschap nog duidelijker over te kunnen brengen. Je geeft je woorden meer kracht.
Tips! Non-verbale communicatie toepassen op de werkvloer
We weten nu dat non-verbale communicatie ontzettend belangrijk is binnen het leiderschap. Maar hoe kun je dit effectief gebruiken op de werkvloer? Zakelijk succes houdt namelijk meer in dan alleen kennis. Ook onze sociale vaardigheden zijn daarbij belangrijk. Als je een leidinggevende functie hebt, is het heel belangrijk om te weten hoe je met jouw werknemers moet omgaan. Dat doe je door het lezen en begrijpen van de non-verbale signalen van jouw collega’s, maar ook door de communicatie van jezelf beter onder controle te houden.
Spiegelen van (positief) non-verbale communicatie
Spiegel het non-verbale gedrag van jouw omgeving. Doe dit alleen als de signalen positief zijn. Als je de communicatie spiegelt, wek je sneller vertrouwen bij de ander. Dat komt omdat er een vorm van herkenning ontstaat. Zoals we dat hierboven hebben besproken. Als de signalen vrijwel overeenkomen, ontstaat er eerder een gevoel van veiligheid en vertrouwen.
Houd voldoende afstand
Houd voldoende afstand van de ander. Mensen zijn namelijk ontzettend gesteld op hun persoonlijke ruimte. Deze is vaak alleen toegankelijk voor dierbare naasten. Zoals familie of het gezin. In deze omgeving hoor je als leidinggevende niet thuis. De afstand kan, afhankelijk van de situatie én hoe goed je de ander kent, variëren van 70-150 centimeter.
Wees bewust van je eigen lichaamshouding
Je wilt altijd een zelfverzekerde eerste indruk wilt maken. Als leidinggevende, maar ook als werknemer. Daarbij maakt het dus niet uit of je een sollicitatiegesprek voert of een teamvergadering bijwoont. Gebruik in elk geval de hele stoel om op te zitten.
Als je alleen op het puntje van je stoel zit, geef je anderen het signaal dat je nerveus of gespannen bent. Leun niet helemaal achterover. Je kunt dan non-verbaal communiceren dat je ongeïnteresseerd of arrogant bent. Neem een rechte zithouding aan en leun af en toe iets naar voren. Daarmee geef je het signaal af dat je geïnteresseerd en aandachtig bent.
- Oogcontact op de juiste manier
Oogcontact is één van de belangrijkste non-verbale signalen. Het zorgt ervoor dat je zelfverzekerd en betrouwbaar overkomt. Kijk de ander niet langer dan 2 seconden recht in de ogen. Langer kan worden opgevat als staren. Dit kan ongemakkelijke situaties opleveren en draagt niet bij aan het vertrouwen van de gesprekspartner in jou als leidinggevende.
Met de NLP opleidingen van InnerQi gaan we dieper in op de kracht van non-verbale communicatie. Lees hier verder.
